RADIO SPECIAL ONLINE ALBUM RELEASE 05/01/2023 23h
PROGJAZZ magazine
tekst: Storm Bakker
We schrijven 29 januari 2023. De online release van het kersverse album ATUATUCA is een feit. Een epische jazzbarock suite, eerste deel van een trilogie, geïnspireerd door het boek De Bello Gallico van Julius Caesar.
Het raamwerk van de compositie ontstond in 2012, toen Stormvogel in het kader van het project GAEA en Festival de Muzen een beroep deed op de finefleur van de Nederlandse progjazz & fusion: Ruud Breuls, Leo Janssen, David de Marez Oyens, Arno van Nieuwenhuize, Peter Tiehuis, Onno Witte, Marco van Os en als special guest Eef Albers. Laatstgenoemde voegde zich in 2014 bij het gezelschap in de studio om zijn duivelse kunsten te vereeuwigen. Door uiteenlopende omstandigheden bleef het project daarna op de plank liggen, totdat met steun van Sena Performers Muziekproductiefonds Stormvogel anno 2020-2022 de weg naar de studio terugvond en de suite uitbreidde en samen met zangeressen Anne Chris en Wieke Garcia voltooide.
ATUATUCA • TRILOGY FIRST MOVEMENT
Music composed by Stormvogel, inspired by Julius Caesar’s De Bello Gallico.
Featuring Eef Albers (Ambiorix) & Leo Janssen (Catuvolcus)
[01] VIS OCCULTA IN SILVA ARDUENNA
[02] ATUATUCA • ID CASTELLI NOMEN EST
[03] EWA AD MOSAM
[04] CARMINA EBURONA
[05] EIHWAZ • TAXUS AD REGEM
[06] REX MORTUUS EST
Het album bevat zes stukken en duurt 70 minuten. Tracks 03 en 06 bevatten opnamen van Festival de Muzen 2012 in Theater de Lieve Vrouw, Amersfoort Jazz Festival (VPROJazzLIve).
Track 02 is opgedragen aan James Mac Gaw (Magma, 1968-2021). track 06 aan Josef Zawinul (1932-2007). Het hele album is In Memoriam M.C. Bakker-Koenen (1935-2022).
In de line-up schitteren Eef Albers (gitaar) / Leo Janssen (sax) / Stormvogel (e-piano, voice, synthesizers, soundscapes) / Arno van Nieuwenhuize (drums) / David de Marez Oyens (bass) / Robin Boer (vocals) / Marco van Os (bass) / Anne Chris (vocals) / Wieke Garcia (vocals) / Martin Gort (percussion) / Peter Tiehuis (gitaar) / Onno Witte (drums) / Peter Lieberom (mouthpiece) en anderen.
CREDITS
All music composed by Stormvogel. All Tracks, soundscapes and assemblies of components, engineered and processed at STAB Studio by Stormvogel | 2020-2022; Except #02 recorded at ARNO Music by Arno van Nieuwenhuize 2014; #03 Layer 1 and #06 Part 2 recorded at Festival de Muzen 2012 by Onno Witte (VPROJazzLive); All post-production at STAB Studio by Stormvogel | 2020-2022; Mastering by Lex Amrein at Triple A Music Studio’s Almere | 2022 Research, lyrics and linernotes by Storm R.M.A. Bakker; Artwork and cover design Stormvogel Artistiek Bedrijf (STAB); Original photography by Nienke de Groot, Cees van de Ven and Nico Brons.
Produced by Stormvogel © STAB 2022-2023 The Netherlands.
All rights reserved | STAB RECORDS #010
Supported by Sena Performers Muziekproductiefonds.
Het verhaal
Zoals gezegd diende de Gallische Oorlog van Julius Caesar als uitgangspunt voor de epische jazzbarock suite van Stormvogel. In 58 v. Chr. was de triumvir (in die tijd nog gouverneur van ‘Gallia Transalpina’), midden-noordelijk Gallia binnengevallen, om de invasies van de Helveti en de Suebi staande te houden. Diviciacus, de fameuze ‘Vergobret’ en koning van de Keltische Aedui (volgens ons dezelfde als Diviciacus van de Suessiones), had in 63 v. Chr. in Rome de Senaat gesmeekt om bijstand, maar zonder succes. Wel was de Druïde door de redenaar Cicero (die dat jaar consul was) thuis uitgenodigd en -naar wij vermoeden- door hem verzocht hem in te wijden in de occulte wetenschappen.
De Senaat was het met het militaire optreden niet eens, vermoedelijk omdat Caesar langs deze weg persoonlijke macht en rijkdom nastreefde. De zucht naar rijkdom was in onze ogen ook de belangrijkste reden om in de onherbergzame Ardennen tegen de aldaar levende stammen op te rukken, teneinde een hand te leggen op de van oudsher aanwezige Keltische goudschatten. Zijn eerste inval verliep voorspoedig en er werden her en der grote Romeinse legerkampen gevestigd om de Belgische stammen -die door Caesar als ‘de dappersten van de Galliërs’ werden beschouwd- in bedwang te houden. Vervolgens trok hij op tegen Britten, aan de andere kant van het kanaal. In ons verhaal werd hij vergezeld door voornoemde Diviciacus, van wie in oude bronnen beweerd wordt dat hij enige tijd als koning van de Briste stammen regeerde.
Toen Caesar die overzeese expeditie wilde bekostigen met hoge belastingen in Belgica, kwamen de Eburonen samen met de bevriende stam van de Treveri, gevestigd bij Trier, in verzet. Onder leiding van hun koningen Ambiorix en Catuvolcus, wisten de Eburonen in de winter van 54/53 v.Chr. de Romeinse cohorten in de val te lokken in een ravijn nabij de enigmatische burcht Atuatuca. Duizenden legionairs werden genadeloos in de pan gehakt, hun generaals gedood. Na de slag om Atuatuca trokken de Eburonen samen met de Nerviërs op tegen het kamp van Cicero, de broer van de voorgenoemde redenaar. Indutiomarus koning van de Treveri, viel inmiddels het romeinse kamp van Labienus aan, dat bij de stam der Remi gelegen was (Reims).
Een in woede ontstoken Caesar keerde weerom, ontzette Cicero en dreef de Eburonen terug over de Maas. Ook de Treveri moesten zich terugtrekken en koning Indutiomarus werd -mogelijk door zijn eigen verwanten, onder leiding van schoonzoon Cingetorix, – gedood. De oude Catuvolcus beroofde zich van het leven door middel van de giftige Eihwaz (Yew of Taxus). Ambiorix wist daarentegen te ontsnappen, gebruik makend van het geheime netwerk van Silva Arduenna: de donkere wouden, venen en moerassen, bergpassen, grotten en onderaardse rivieren, de duistere sluipwegen, waar de Romeinse achtervolgers hopeloos verdwaalden. Op de hielen gezeten door de Romeinse special forces, wie weet onder leiding van Marcus Antonius (?), vluchtte hij tenslotte met de Schat van de Eburonen over de Rijn. Caesar gaf de achtervolging op, maar nam wraak op de bevolking. Om de schande van de nederlaag uit te wissen en een voorbeeld te stellen voor andere opstandige barbaren, gaf hij -blijkens zijn verhaal in De Bello Gallico met zeker genoegen- het bevel de Eburonen met wortel en tak uit te roeien.
Rivieren: Maas (links/west), Rijn (rechts/oost) en Moezel (midden). Gele sterren: goudmijnen.
Lichtblauw: Germaanse stammen. Okergeel: Keltische stammen van Belgica, waarvan de Remi pro-Romeins.
Wit: Germani Cis-Rhenani volgens Julius Caesar, De facto Gallo-Germaansce stammen.
Localisering
Tot op de dag van vandaag zoekt men naar de locatie van deze tragedie. Men heeft de Belgische plaats Tongeren aangewezen (Atuatuca Tungrorum), maar dit is gezien de aanwijzingen van Caesar en de vergeefse pogingen van de archeologie, onwaarschijnlijk. Veeleer komen de Roches aan de Ourthe in aanmerking, waar restanten van inheemse oppida en Romeinse kampementen zijn aangetroffen, waar hoogten en valleien zijn, alsmede grotten (Han, Hotton en Lorette) en -op een steenworp- enkele Keltische goudmijnen. Daar zoeken wij Atuatuca, dat de naam van een burcht was, maar ook de naam van een streek waar duizenden legionairs konden worden gestationeerd. De naam Atuatuca betekent vermoedelijk ‘stad van de waarzeggers’, en in de Ardennen van die tijd moet dat wel slaan op de gevreesde Keltische magiërs met profetische gaven: de Druïden. Volgens Caesar leefden zij in de geheimzinnige wouden, temidden van eenhoorns. Men spreekt ter plaatse van het mysterieuze fenomeen van ‘de zingende grotten’ (chantreuse), op het album weergegeven door de matronae Arduenna en Eburona. De hoge Ardennen werden het kerngebied van de latere Aquitaniers en Merowingen, die er hun mystieke bolwerken vestigden, waaronder Stavelot en Malmedy.
A T U A T U C A
TRILOGY FIRST MOVEMENT
music composed by
STORMVOGEL
Inspired by JULIUS CAESAR
∞ DE BELLO GALLICO ∞
ft. EEF ALBERS … Ambiorix
LEO JANSSEN … Catuvolcus
[01] VIS OCCULTA IN SILVA ARDUENNA
Cum adventare Romanos existimarent,
concilio repente cantu tubarum convocato conclamant.
Stormvogel analog & digital synthesizers, midwinter horn
Anne Chris vocals
Wieke Garcia vocals
[02] ATUATUCA • ID CASTELLI NOMEN EST
Salve Ambiorix, rex dimidiae partis Eburonum.
Horum omnium fortissimi sunt Belgae.
Stormvogel analog & digital synthesizers, electric piano
Eef Albers electric guitar
Leo Janssen tenor saxophone
Arno van Nieuwenhuize drums
David de Marez Oyens bass guitar
Robin Boer vocals
Dedicated to James Mac Gaw (1968-2021)
[03] EWA AD MOSAM
Salve Catuvolcus, rex dimidiae partis Eburonum.
Gratam Atuatucam, propheta druidum vivit.
LAYER 1
Live at FESTIVAL DE MUZEN 2012 (Recorded by Onno Witte, VPROJazzLive)
Stormvogel analog & digital synthesizers, soundscapes, electric piano
Leo Janssen tenor saxophone, fx
Arno van Nieuwenhuize percussion, sequencer
David de Marez Oyens bass guitar
Onno Witte percussion
LAYER 2
Assembly of components at STAB Studio by Stormvogel | 2020-2022
Stormvogel analog & digital synthesizers, voices, soundscapes
Leo Janssen tenor saxophone
Arno van Nieuwenhuize drums
Marco van Os bass
additional sampled artists
Anne Chris vocals
Peter Lieberom mouthpiece
Koen Smits trumpet
[4] CARMINA EBURONA
* Songs from the Great Eburonian Songbook
Stormvogel synthesizers, soundscapes. midwinter horn
Wieke Garcia vocals
Anne Chris vocals
Marco van Os bass guitar
[5] EIHWAZ • TAXUS AD REGEM
Catuvolcus, taxo, cuius magna in Gallia Germaniaque copia est,
se exanimavit.
Stormvogel synthesizers, soundscapes. midwinter horn, percussion
Leo Janssen tenor saxophone
Arno van Nieuwenhuize drums
Marco van Os bass
additional sampled artists
Wieke Garcia vocals
Anne Chris vocals
Peter Lieberom mouthpiece
Koen Smits trumpet
René van Delft cello
Erick Amer cello
[6] REX MORTUUS EST
Vox sonat ab Inferis.
LAYER 1
Assembly of components at ARNO Music & STAB Studio by Stormvogel | 2022-2022
Stormvogel analog & digital synthesizers, E-piano, soundscapes
Leo Janssen tenor saxophone
Arno van Nieuwenhuize drums
Martin Gort percussion
Marco van Os bass
Dedicated to Josef Zawinul (1932-2007)
LAYER 2
Live at FESTIVAL DE MUZEN 2012 (Recorded by Onno Witte, VPROJazzLive)
Stormvogel analog & digital synthesizers, electric piano
Leo Janssen tenor saxophone, fx
Peter Tiehuis electric guitar
Onno Witte drums, percussion
Arno van Nieuwenhuize percussion, drums
David de Marez Oyens bass guitar
Mark Thur soundscapes,
additional sampled artists
Anne Chris vocals
Erick Amer cello
CREDITS
All music composed by Stormvogel.
All Tracks, soundscapes and assemblies of components, engineered and processed
at STAB Studio by Stormvogel | 2020-2022;
Except #02 recorded at ARNO Music by Arno van Nieuwenhuize 2014; #03 Layer 1 and #06 Part 2 recorded at Festival de Muzen 2012 by Onno Witte (VPROJazzLive);
All post-production at STAB Studio by Stormvogel | 2020-2022;
Mastering by Lex Amrein at Triple A Music Studio’s Almere | 2022-2023
Research, lyrics and linernotes by Storm R.M.A. Bakker;
Artwork and cover design Stormvogel Artistiek Bedrijf (STAB);
Original photography by Nienke de Groot, Cees van de Ven and Nico Brons.
Produced by Stormvogel © STAB 2022-2023 The Netherlands.
All rights reserved | STAB RECORDS #010
Supported by Sena Performers Muziekproductiefonds.
In MEMORIAM
M.C Bakker-Koenen (1935-2022)
___________________________________________
THANKS TO
All listed artists
Team Sena Performers
Team Festival de Muzen
Aad van Nieuwkerk
Team Triple A Music
Lex Amrein
Nienke de Groot
Nico Brons
Cees van de Ven
Corine Brugman-Bakker
Tineke de Nooij
Sjors & Janneke
Onno Witte
Karsten van Straten
Arno van Nieuwenhuize
Borïk Konfederaaht
Vinnie Baborino
Eerlijke Vlinder
Leo Janssen is sinds jaar en dag eerste tenorist van het Metropole orkest en behoort volgens de kenners tot de finefleur van de Europese rietblazerij. Hoewel Janssen thuis is in alle denkbare stijlen van jazz en lichte muziek, ligt zijn hart met name op het gebied van Europese modale muziek en ‘fjordenjazz’ (ECM).
Zijn intuïtieve spel komt tot uiting in zijn project ECHOES, alsook in zijn samenwerking met Stormvogel: Songs from the Indo European Songbook en ATUATUCA. Leo Janssen schittert door de essentiële melodieën uit de antieke tijd en de middeleeuwen op eigentijdse wijze nieuw leven in te blazen.