De veelgevraagde saxofonist Peter Lieberom (*1967) is een geboren en getogen Baarnaar, en nog steeds in de plaats woonachtig en werkzaam als musicus, docent en cultureel ondernemer. Op 6 december a.s. is hij een van de Baarnsche Meesters tijdens Festival de Muzen in het Witte kerkje te Baarn. Onder de noemer Jazz aan de Amer geeft hij met Stormvogel en Lucas van Merwijk een avontuurlijk concert, waarbij bijzondere gastspelers uit Baarn e.o. hun opwachting maken.
Peter Lieberom werd in 1967 geboren aan de zoom van een bosje in de componistenbuurt van Baarn, dat in de volksmond bekend staat als het ‘Hogebomenbos’, onderdeel van de oude overtuin van het aanpalende Kasteel Groeneveld.
Zijn muzikale loopbaan begon Peter op de altsaxofoon die hij huurde van muziekvereniging Crescendo. Samen met zijn jeugdvriendje Storm, die aan de andere kant van het Hoge Bomen Bos woonde, begon hij een eerste band met eigen stukken. Via de platencollectie van Peters vader en het magazine DownBeat, alsmede het naburige jazzcafé Nick Vollebregt en festivals in Loosdrecht en Amersfoort, begonnen de jongens hun ontdekkingsreis in de wereld van de jazz. Vanaf medio jaren 80 behoorden zij met oprichter Semmy Prinsen tot de harde kern van de nieuwe jazzclub Artishock Soest, waarbij spoedig spelers als Jesse van Ruller, Carolyne Breuer en Sjoerd Dijkhuizen aanschoven, later oude rotten als Henk Meutgeert en Rob van den Broeck. Tijdens zijn militaire dienst, waar hem werd toegestaan om te oefenen in ondergrondse bunkers, verruilde hij de alt- voor de tenorsaxofoon. Onder invloed van de internationale grootmeesters ontwikkelde Lieberom zich tot een alleskunner met verfijnde techniek, briljant geluid en diepe harmonische inzichten.
Al tijdens zijn studie aan het Hilversums Conservatorium, waar hij werd ingewijd in jazz door Ferdinand Povel en Herman Schoonderwalt, verdiende Lieberom ruimschoots zijn strepen in de pop en fusion. Hij was wekelijks te bewonderen met de huisband van TV Show Karel en vertolkte de leaders van de Sylvia Millecam Show en Spoorloos. Lieberom tourde vervolgens jarenlang in binnen- en buitenland met uiteenlopende topacts, waaronder Karin Bloemen, Candy Dulfer en Ten Sharp. Met de band Second Vision begeleidde hij bekende Amerikaanse jazzsterren als viervoudig Grammy Award winnares Diane Reeves en vibarofinist Mike Mainieri, bekend van Steps Ahead, de laatste op zijn Europese tournee. Hij vierde successen op festivals in Nederland, VS, Frankrijk, Zwitserland en Japan. Hij werkte als gastsolist met Trijntje Oosterhuis, Birgit, Edsilia Rombley, Berget Lewis en Kane. Hoogtepunt was zijn optreden als solist met het Metropole Orkest (2007).
In het begin van het nieuwe millennium werkte Lieberom als grafisch vormgever in de reclamewereld. Met Stormvogel (destijds werkzaam voor cultuurpunt Baarn-Soest), werd de oude liefde voor jazz weer nieuw leven ingeblazen. Zij begonnen in 2002 een jazzkwartet (Liberales), waarin ook drummer Dave van Beek en bassist Marco van Os zitting hadden, en waarmee werd opgetreden in Baarn en omstreken. Het mondde uit in wekelijkse optredens aan de Eem, waarbij de finefleur van de Nederlandse jazz kwam aanwaaien en waaromtrent middels een spraakmakende jazzbrief zekere bekendheid werd gegenereerd. De heren stonden zo aan de wieg van de opleving van jazz in midden Nederland, aldus Klaas Koopman in de Gooi & Eemlander, een beweging die later werd omgedoopt in Jazz aan de Amer. Tijdens het eerste Festival de Muzen in 2006 was Lieberom van de partij Samen speelden zij in Wildcard, een jazzrockproject van drummer Onno Witte. In de jaren erna hebben de vrienden van het Hogebomenbos nog enkele malen opgetreden in de regio (Jazz aan de Amer) met artiesten als Peter Tiehuis, Gaby Kaihatu, Arno van Nieuwenhuize, Ruud Breuls, Twan van Gerven, Marit van der Lei en Marlayne Sahupala.
De laatste jaren duikt Lieberom weer op in fusionprojecten met onder meer Martin Verdonk, Gary Brown, Erik Smith, Erwin Java en de Royal Dutch Scam met Lo van Gorp. Bovendien timmert hij weer aan de weg met de band Sticky Wicked van Peter van Breukelen (new album 2024, ZenneZ Records). Op de reprise van Festival de Muzen vertolkt hij wederom een prominente rol, om te beginnen op vrijdag 6 december: Jazz aan de Amer. een concert door de Baarnsche Meesters met bijzondere gastspelers uit de regio.
“U bent vooral bekend als saxofonist in funk, pop en theater, maar naar verluidt bent u van huis uit een jazzsaxofonist, ook qua opleiding. Hoe voelt u dat zelf?
PL: “Klopt, ik ben in de jazz ingewijd door Ferdinand Povel en Herman Schoonderwalt. Maar tegelijk speelde ik met fusion- en popbands, zoals voor de TV-talkshow ‘Karel’ met gitarist Piet-Jan de Bel, toevallig ook een Baarnaar. Daar kreeg ik te maken met artiesten als Peter Gabriël, Jan Akkerman, Harry Muskee, maar ook Herman Finkers met een koor. Ik herinner me ook nog Drs.P, man man, die was echt gaaf!”
“Zijn er grote verschillen tussen jazz en andere soorten lichte muziek?“
PL: “Er zijn flink wat overeenkomsten, maar wel degelijk ook verschillen. Die vind je in de kenmerken van de muziekstijlen an sich, maar ook in melodieën, de harmonische bewegingen, zeg maar: akkoorden, qua ligging en toevoegingen, eigenlijk het hele vocabulaire. Lichte muziek zou je een taal kunnen noemen, jazz is daarbinnen een vrij sterk dialect, met volstrekt eigen termen en zegswijzen. En toch wel het belangrijkste kenmerk van jazz is improvisatie, die veel vrijer kan zijn en afwijkend qua klank en ritme. Ik zeg wel eens: pop en funk met flink veel jazzinvloeden, of jazz met veel pop- en funkinvloeden, daarbij voel ik mij een vis in het water!”
De biografie van Lieberom leert dat hij zich onder invloed van internationale grootmeesters als Michael Brecker, Bob Berg, Bob Mintzer en Tommy Smith ontwikkelde tot een alleskunner met verfijnde techniek en een briljant geluid.
““Kunt u omschrijven wat u te danken heeft aan genoemde iconische saxofonisten?”
PL: “Het begon allemaal met altsaxofoon hè, Paul Desmond, toen ik die hoorde was ik verkocht. Daarna volgden Cannonball Adderley, die ik bewonder om zijn precisie, en natuurlijk Charlie Parker, die ik bewonder om zijn innovatie. Ik zocht hun solo’s uit en speelde ze na, probeerde ook hun toon te grijpen. Ik heb in orkest On The Move veel met Tony Vos gespeeld, zeg maar de wegplaveier van de Nederlandse moderne jazz, die had tot op zijn oude dag die echte jazzvibes.
‘“Wanneer kwam Michael Brecker in het vizier?“
“Snel daarna, dankzij de DownBeat waarin hij steevast op nummer 1 stond in de polls. Toen ik hem ontdekte ging er een wereld voor me open. En het werd elke keer meer, elke keer beter. Supervirtuoos op saxofoon, ongeëvenaard qua techniek en embouchure, maar vooral tonaal inhoudelijk behept met grensoverschrijdende fantasie. En die sound! Hij was een baanbrekende voorganger voor de generaties na hem, ook voor mij. Ik kocht alle boeken met transcripties van zijn werk, boeken waarin zijn hele vocabulaire stond uitgemeten en uitgeschreven. Ik bestudeerde en analyseerde zijn complexe solo’s uit en te na, kon ze van linksboven naar rechtsonder naspelen, zonodig in andere toonsoorten. Bij mijn theorie-examen voor het Hilversums Conservatorium moest ik een stuk uitschrijven van Brecker, nou, dat was kat in ’t bakkie!”
“Ja, natuurlijk Bob Berg, Mintzer en onze eigen Leo Janssen… Allemaal meesters waar ik ook dol op ben, maar ik ben vooral gefascineerd geweest door Michael Brecker. Ik ben al zijn opnames gaan verzamelen, zijn werk met Cobham, Zappa, ook zijn popsolo’s, met The Band, Dire Straits, Cameo, Herbert Grönemeyer, Herman Brood… Volgens mij heb ik alles wat is uitgegeven in bezit en helemaal grijsgedraaid. Vooral het album Straphangin’ van de Brecker Brothers, maar ook Three Quartets van Chick Corea en Steps Ahead met Mike Mainieri, een maestro wie ik later zou werken en bevriend worden. Daar ben ik nog steeds trots op. Dat kan bijna geen toeval zijn geweest.”
“Pas later ontwikkelde u een grote bewondering voor John Coltrane. “
PL: “Klopt, tegenwoordig ben ik helemaal in de ban van John Coltrane. Ik vond hem vroeger ook al een geweldenaar, maar dan vooral zijn sheets of sound-periode, eind jaren 50. Superinteressant materiaal, qua theorie, zijn thema’s en solo’s gebaseerd op grote en kleine tertsverwantschappen. Stukken als Giant Steps, Moment’s Notice en Countdown… Allemaal dingen waar ik als theorie-nerd helemaal in op kon gaan. Het latere werk, zijn modale jazz periode met Elvin Jones en McCoy Tyner, wat mijn vrienden toen allemaal al geweldig vonden… Ik denk dat ik dat vroeger gewoon te heftig vond; ik ben er nu pas aan toe, haha. Nu hoor ik ook waar Michael Brecker het vandaan had, en al die andere grote spelers, zoals Jan Garbarek (die ik ook schitterend vind trouwens), om zijn dynamiek en spiritualiteit). Garbarek speelde in 1969, toen ‘ie 21 was, ook hartstikke Coltranesk, luister maar naar zijn ‘gekrijs’ in de opname van Karin’s Mode. Nu ben ik ook om, aangaande zijn classic kwartet,,, die intensiteit, die energie… Ik heb een foto van Trane in mijn studio aan de muur hangen. Ik speel elke dag ’tegen hem’. Als ik naar Live at the Half Note of naar Transition luister, raak ik half in trance. Dat moet ik niet meer in de auto doen, zoals laatst. Dat was echt levensgevaarlijk!”
“U heeft over de wereld gereisd met Candy Dulfer en Ten Sharp, en alle theaters bespeeld met Karin Bloemen. Hoe is het dan om in Baarn op te treden, met Baarnse artiesten?”
PL: “Heerlijk! Het niveau van Baarnse artiesten is knijtertje-hoog! Kijk naar de namen op de poster, dan staan er nog een paar niet eens op… Bijvoorbeeld Robert Rook, ook uit Baarn, ik zat bij hem in de klas! Een wiskundig genie, die boven de materie zweeft als pianist. Een bijzonder geval. We stonden eens in een kroeg met heel veel lawaai en muziek op de achtergrond. We hadden samen een krat bier op, maar hij schreef desgevraagd alle nummers uit die we gehoord hadden, in leesbaar notenschrift, alle partijen, in de juiste toonsoort, met de juiste voicings en de juiste tempi.”
“Maar sowieso ben ik een trotse Baarnaar, geboren en getogen, net als Stormvogel: een echte Eemlandse patriot. Ik vind het leuk om te denken dat de Baarnse bodem -na eeuwenlang bij iedere overstroming te zijn doordrenkt met water uit de Eem- extra vruchtbaar is geworden. Een heuse voedingsbodem van waaruit creatieve geesten extra worden gevoed. De Eem is echt mijn rivier. Ik woon er vlakbij en ben bijna dagelijks aan de oevers te vinden, om te wandelen of foto’s te maken, of gewoon om na te denken.”
“Met welke naam op de poster heeft u niet eerder gespeeld?”
PL: “Even kijken… Nou, met Myrle Kloens, die aanschuift als special guest aan het einde van de avond. Ik heb wel eens iets gehoord van haar alter ego Nancy Kleurenblind, dat vond ik heel bijzonder. Klein maar fijn, ontwapenend eerlijk, bijna kinderlijk onschuldig. Maar ik geloof dat ze op 6 december gaat bassen, jazzbarock balkanstijl, ik ben benieuwd. Zij is een briljantje met veel humor. Ik spreek haar wel eens in de supermarkt, dan help ik haar als zij niet bij de bovenste schappen kan.”
“De hele band is samengesteld uit geweldige spelers. Het is aan ons om met elkaar tot een synergie te komen. Wieke Garcia is een gevoelige zangeres waar Storm al jaren terecht de loftrompet over steekt. Ik mag haar zang in het stuk Romario vrij omspelen, en dat bleek bij de repetitie meteen een schot in de roos. En maestro Lucas van Merwijk, dat is gewoon een ongelooflijk goede drummer, waar alles op een aan zit: techniek, sound, inzicht, energie en ervaring. Pure wereldklasse. Maar ook gewoon een prachtige kerel, bijtijds ontspannen, bijtijds bloedserieus. Vooral ík heb dat laatste nodig. Ik ben namelijk nogal snel afgel…hé, een eekhoorn!”
“Jazz aan de Amer op vrijdagavond 6 december is een initiatief van pianist Stormvogel. Dit is niet de eerste keer dat jullie samenspelen.
PL: “Zeker niet! En ook zeker niet de laatste keer, wat mij betreft. Storm ken ik al mijn hele leven. Hij is een mooie, veelzijdige pianist, met een eigenaardige speelstijl, met een snufje Monk, snufje Corea, Van den Broeck en Boehlee, Maar zijn grootste forte vind ik eigenlijk zijn compositorische talent. Vooral zijn jazznummers bedoel ik, (hahaha: die oneerlijke maatsoorten vind ik niet te doen), ik noem ze altijd ‘standards’. Komt ie soms mee aanzetten, prachtige verhaaltjes, met een kop en een staart, waarbinnen alles met alles samenhangt. Zoals de jazzwalz ‘One for Jacques’, voor onze vriend Jacques van de Griendt. Schreef ie op zijn zeventiende. meteen ‘af’, voldongen, geen speld tussen te krijgen. Een klassieke A A B A, in de stijl van Evans. Die gaan we ongetwijfeld ook doen in het Witte kerkje op 6 december.”
VRIJDAG 6 DECEMBER 2024 | 20.00 – 23.00 uur
FESTIVAL DE MUZEN – JAZZ AAN DE AMER
Witte Kerkje, Kampstraat 8, Baarn